هموطن سلام-سيد ايمان ضيابری-كمتر كسي فكر مي‌كرد راه‌اندازي آزمايشي سرويس ايميل رايگان گوگل با نام Gmail، معادلات رقابتي دنياي پورتالها و همچنين انتظارات و سطح نگرش كاربران نسبت به پست الكترونيكي را تا اين حد تغيير دهد و دچار دگرگوني كند.
در ابتدا اعلام شد كه اين سرويس ايميل يك گيگابايتي به صورت آزمايشي و تنها به وبلاگنويسان و صاحبان اكانت سرويس بلاگ‌اسپات (بلاگر) تعلق مي‌گيرد. در آن زمان يكه‌تاز سرويسهاي ايميل دنيا (ياهو) كه هرگز نمي‌توانست تصور كند روزي اينطور از صحنه محو شود، به كاربران قديمي خود 7 الي 10 مگابايت فضاي inbox مي‌داد و كاربراني كه تازه ثبت نام مي‌كردند يا سرويس قديمي خود را به روز مي‌نمودند هم تا سقف 100 مگابايت فضاي خالي صندوق پستي دريافت مي‌كردند اما واقعيت اينجاست كه تصور ميل باكس يك گيگابايتي يعني بيش از 10 برابر آنچه در بهترين حالت توسط سرويسي مانند ياهو به كاربران داده مي‌شود، اصلاً امكانپذير نبود.
به هر حال پس از مدت كوتاهي، سيل كساني كه وبلاگنويس بودند و در بلاگ‌اسپات اكانت داشتند، به جي‌ميل مجهز شدند و به نحوي خود را از ساير اهالي دنياي سايبر جدا كردند.
فخرفروشي به داشتن يك گيگابايت فضاي ايميل كه شايد سالها به طول بينجامد تا كاملاً پر شود و شايد به داشتن يك ميليون نامه‌ي الكترونيك نياز داشت تا چنين حجمي را پر كند ديگر به عادت جي‌ميلي‌ها دعوت شده بود.
بعد از گذشت چند روز از تولد جي‌ميل نوپا، اعلام شد كه هر كس مي‌تواند به تعدادي محدود و معدود، دعوتنامه براي دوستان خود جهت پيوستن به جي‌ميل ارسال كند. نيك به ياد داريم كه اين روزها، بخش عمده‌ي پستهاي وبلاگنويسان، به دريافت و ارسال دعوتنامه‌هاي جي‌ميل اختصاص يافته بود: "من پنج دعوتنامه‌ي جي‌ميل دارم، هر كسي مي‌خواد كافيست فقط يك كامنت بگذارد."
اين روند را بيشتر در سايتهاي تجاري و وبلاگهاي زرد كه در جهت كسب بازديدكننده و نظردهنده‌ي بيشتر، هر كاري مي‌كردند مي‌شد ديد. از طرف ديگر، برخي سودجو نيز با سوءاستفاده از ناآگاهي برخي كاربران، اقدام به فروش اكانتهاي جي‌ميل و يا دعوتنامه‌هايشان مي‌كردند و برخي اوقات قيمت هر آدرس به 10 هزارتومان نيز مي‌رسيد.
چند ماهي گذشت تا تب جي‌ميل كه وبلاگستان فارسي را نيز شديداً تحت تاثير قرار داده بود، فروكش كرد و آناني كه به دنبالش بودند، به دستش آوردند و آناني كه يا به هر دليل به قضيه اهميت نمي‌دادند و يا كلاً از ماجرا بي‌خبر بودند هم بي‌نصيب ماندند. اعلام بعدي شركت گوگل مبني بر افزايش حجم ميل‌باكسها به بيش از 2 گيگابايت كه هر لحظه بر مقدارش نيز افزوده مي‌شود، بي‌نصيب‌مانده‌ها را به تكاپو واداشت و دوباره موجي گذرا وبلاگستان فارسي را فراگرفت.
در آن زمان، دسته‌بندي‌هايي مجازي شكل گرفته بود و اغلب روزنامه‌نگاران، نويسندگان و هنرمندان بودند كه ميل‌باكسهاي خود را در جي‌ميل راه انداخته بودند و ميل‌باكسهاي قديمي و زغالي ياهو را فراموش كرده بودند. در اين روزها بود كه تبليغ مداوم قابليتها و امكانات جي‌ميل، كاربران ياهو را وسوسه مي‌كرد تا از پايگاه قديمي خود دست بكشند و گوگلي‌ها را نيز بيشتر از انتخابشان خرسند مي‌ساخت.
تفاوتهاي فني
جي‌ميل، يك application و Email client تحت وب است يعني به زبان ساده، نمونه‌ي HTMLشده‌ي نرم‌افزاري مانند Outlook Express يا Microsoft Outlook. در جي‌ميل، شما نياز نداريد مانند ياهو، براي خواندن هر ايميل، روي لينكي كه شما را همانند ساير صفحات معمولي وب، به آدرسي جديد دايركت مي‌كند كليك كنيد و منتظر بمانيد تا نوار progress bar آبي رنگ پايين صفحات اينترنت اكسپلوررتان پر شود و صفحه به طور كامل بالا بيايد. در واقع مي‌توان گفت باز شدن كامل يك نامه در جي‌ميل به طور تقريبي، يك بيستم زماني است كه ياهو طول مي‌دهد تا ايميل را برايتان باز كند.
در ياهو با اينترنت زغالي و dial-up ايران، سرعت متوسط براي attach يا ضميمه كردن يك فايل 1 مگابايتي، تقريباً پنج دقيقه است. ابتدا بايد attach file را كليك كنيد، بعد به صفحه‌يي برويد كه از شما مي‌خواهد با browse كردن آدرس مورد نظر، فايلتان را بيابيد و تاييد كنيد. اگر تعداد فايلهايي كه تصميم داريد ضميمه كنيد، بيش از پنج تاست، بايد به لينكي جديد برويد و تقريباً 10 ثانيه منتظر بمانيد. آن وقت كه كل كارتان تمام شد، اوكي كنيد و منتظر بمانيد تا شكلكهاي عجيب و غريبي كه چرخش عقربه‌ها و پر شدن نوارهاي خالي را نشانتان مي‌دهند، كارشان را انجام بدهند و صفحه‌يي جديد ظاهر شود كه به شما پيغام پايان يافتن موفقيت آميز ضميمه شدن فايلها را بدهد.
در طول اين پنج دقيقه و شايد هم بيشتر، خيلي مواقع اكانتهاي اينترنت تمام مي‌شود، خيلي مواقع ديسكانكت گريبانگير مي‌گردد و خيلي مواقع هم كاربران بي‌حوصله نتيجه مي‌گيرند كه بايد از خير ضميمه كردن بگذرند. ولي اگر هيچكدام از اين اتفاقها هم نيفتاد و ضميمه شدن به پايان رسيد، شما پيغام موفقيت را هم تاييد مي‌كنيد و به صفحه‌ي اصلي ايميلتان بر مي‌گرديد.
حالا مي‌خواهيد ايميل را بفرستيد.
به صورت نرمال، بايد حداقل سي ثانيه‌ي ديگر معطل بشويد تا ياهو درخواست شما براي ارسال ايميل به همراه ضمايم را هضم و به اصطلاح retrieve كند، فايلها روي يك سرور private در ياهو آپلود شود و خلاصه اگر شما در اين فرآيند از فرط عصبانيت، باز هم زنده مانديد!، ايميل ارسال گردد. مشخص نيست چه ساز و كاري براي اين امر مهم در ياهو در نظر گرفته شده، ولي در جي‌ميل، سرعت كار شايد چندين برابر باشد.
در صفحه‌ي اصلي ايميلتان، attach a file را كليك مي‌كنيد، فايل مورد نظر را انتخاب و تاييد مي‌كنيد. اگر فايل ديگري در نظر داشتيد، attach another file را مي‌زنيد و اين كار تا الي ماشاالله ادامه پيدا خواهد كرد (اگر بخواهيد). معمولاً بين 10 تا 30 ثانيه طول مي‌كشد كه فايلها بسته به حجمشان كاملاً ضميمه شوند. وقتي فرآيند تمام شد، نوشته‌ي نام فايلهاي ضميمه شده از حالت تايپ‌شده‌ي Bold به صورت Regular Italic در مي‌آيد و شما به محض زدن كليد send، نامه و ضمايمش را به دست گيرنده رسانده‌ايد.
حالا علاوه بر اينكه POP3 و SMTP هم در اختيار شما قرار مي‌گيرد، كلي امكان ديگر توسط جي‌ميل مثل چك كردن ايميل از طريق موبايل به دستتان مي‌رسد كه دلايلي كافي و متقن هستند تا هر كسي را مجاب كنند دست از ياهو بكشد و به جي‌ميل پناه بياورد.
ايميلهايي كه چك نمي‌شوند
بايد بپذيريم كه Gmail در دنياي پست الكترونيك، دستهبنديها و تعاريف جديدي ايجاد كرد و اين دستهبنديها را در ايران به اشكال زير مي‌توان مورد بررسي قرار داد:
كاربراني كه آدرسهاي قديمي ياهو را داشتند. خود اين كاربران در دو گروه قرار مي‌گيرند. كاربراني كه پسوند آدرس هاي ايميلشان دات كام است و كاربراني كه پسوند غيردات كام مانند اختصارات ملي دارند.
كاربراني كه از آي‌اس‌پي‌هاي ملي و محلي آدرس ايميل دارند.
كاربراني كه در پورتالهاي فارسي و يا برخي ايميل سرويسهاي انگشت‌شمار فارسي شناسه دارند
كاربراني كه در ساير ايميل سرويسها مانند AltaVista، Excite و Lycos آدرس ايميل دارند.
كاربراني كه آدرس ايميل آنها، شناسه‌هاي تحت دامنه‌هاي خاصي بوده است. مثلاً آدرس خبرنگاران يك نشريه در سايت اختصاصي و تحت هاستينگ و دامين همان نشريه...
كاربران جديد جي‌ميل كه يا تا به حال آدرس ايميل نداشتند، يا از سرويسهاي ديگر به جي‌ميل نقل مكان كردند و يا با حفظ آدرسهاي قبلي خود، در جي‌ميل هم شناسه ساختند.
با تمام اين تفاسير و مقدمه‌چيني‌هايي كه رفت، شايد اصل مطلب ما از اينجا شروع شده باشد. هرچند به نظر نمي‌رسد چنين نظريه‌يي، اساس و پايه‌ي علمي داشته باشد ولي در برخورد با اهالي وب، وبلاگنويسها و اينترنت‌گردها، مي‌توان شفاهاً و به صورت استقرايي، برخي برداشتهاي اينچنين را از مبحث ركود و سستي در اتصال به اينترنت انجام داد. شايد اين نظريه‌ي خام، بتواند جرقه‌يي براي پژوهشگران و دانشجويان باشد كه به صورت علمي، دنبال قضيه را بگيرند و حتي فرضيه‌يي اثبات كنند.
من نتايج بررسي‌هاي افواهي و شخصي‌ام را اينطور طبقه‌بندي مي‌كنم. اين بررسي‌ها را در گفت‌وگو و پرسش از حداقل 200 نفر وبلاگنويس يا وبگردهاي ايراني انجام دادم و بعيد مي‌دانم در صورت تعميم يافتن، اختلاف دور از واقعيتي داشته باشند.
الف) كاربران جي‌ميل به دلايل مختلف، در طول روز ايميل خود را بارها چك مي‌كنند. حداقل روزي يكبار و حداكثر آن هم به بي‌نهايت ميل مي‌كند! صفحه‌ي جي‌ميل، يكي از صفحاتي است كه هنگام وبگردي در مرورگر اكثر اين دسته كاربران باز است و چت كردن با جي‌ميل يا چك كردن لحظه‌يي ايميل‌ها (كه خود جي‌ميل بر خلاف ياهو صفحه را به هنگام دريافت ايميل جديد، بدون ريفرش كردن، به روز مي‌كند) نيز كارهايي است كه آنها در Gmail خود انجام مي‌دهند.
اكثر هنرمندان، بازيگران تلويزيون و سينما، اهالي رسانه و روزنامه‌نگاران، محققان، پژوهشگران و شخصيتهاي سياسي در جي‌ميل شناسه دارند. سرعت بالاي كار اين سرويس، سهولت استفاده از آن و همچنين قابليت‌هاي كاري متعدد عاملي است كه كاربران اينترنت از سطوح مبتدي تا حرفه‌يي به راحتي با آن ارتباط برقرار مي‌كنند.
ب) صاحبان ايميل در ياهو (كه از شناسه‌ي خود نه به عنوان ID در چت بلكه براي ايميل زدن استفاده مي‌كنند) در محدوده‌ي سني بالاي ميانسال هستند. كمتر جواني را مي‌توان يافت كه در ياهو، آدرس ايميل (و نه شناسه‌ي چت) داشته باشد. بازه‌ي زماني چك شدن ايميلهاي ياهو، طولاني‌تر و معمولاً هرچند روز يكبار است.
معمولاً كساني كه دنبال تحولات دنياي آي‌تي نيستند و به كامپيوتر و اينترنت نيز تخصصي نگاه نمي‌كنند، در ياهو آدرس دارند.
ج) كاربراني كه از ISP شهر خود آدرس و اكانت ايميل گرفته‌اند، كلاً از تحولات دنياي كامپيوتر و اينرنت به دورند. اين آدرسهاي ايميل و اكانتهاي مشابه آنها به دليل چك نشدن، معمولاً مسدود است!
د) كاربراني كه در سرويسهايي مثل آلتاويستا اكانت دارند، از كاربران قديمي اينترنت هستند. از اولين كساني كه به ايميل و وب دسترسي داشته‌اند.
نمي‌توان براي چك شدن ايميل توسط آنها بازه‌ي زماني خاصي در نظر گرفت ولي به نظر مي‌رسد كه تقريباً به روز هستند. اينگونه افراد اگر وبلاگ داشته باشند، معمولاً از خوانندگان و دوستان خود كمتر ايميل مي‌گيرند چرا كه كاربر به محض ديدن دامنه‌ي ايميل آنها، از ارسال نامه‌اش به خاطر ترس از خوانده نشدن منصرف مي‌شود.
ه) آدرسهاي ايميلي كه در بخش پنجم از آنها صحبت شد، يا معمولاً چك نمي‌شوند ولي فعال هستند، يا بر اساس تماسي تلفني و درخواست كتبي چك مي‌شوند. به اين آدرسها اغلب، ايميلهاي معدود و انگشت‌شماري فرستاده مي‌شود مگر در مواقع ضروري و يا در صورت هماهنگي در دنياي واقعي. اينگونه آدرسها كه بين وبگردها و اينترنتي‌ها به آدرسهاي سرٍكاري معروف هستند را معمولا پشت جلد مجلات، در تبليغات كالاها، تيزرهاي تلويزيوني و نيز بيلبوردهاي خياباني مي‌شود يافت و به جرات بايد ادعا كرد براي از قافله عقب نماندن نوشته مي‌شوند.
شايد از هر صد سايت، يك سايت مثل راديو زمانه بشود پيدا كرد كه از چنين ايميلهايي واقعاً استفاده مي‌كند (پاچه خاري!)
| 