مطالعه وضعيت سيستم‌عامل لينوکس در استراليا به عنوان يک مطالعه موردي (Case Study) از آن جهت که علل رشد کند اين سيستم‌عامل را در يک کشور مفروض مورد پرسش قرارمي‌دهد، مي‌تواند سودمند باشد.
در اين گزارش تلويحا به گمانه‌زني پيرامون راهکارهاي دولت محور براي تقويت حضور اين سيستم‌عامل در بازار IT يک کشور (همچون استراليا) پرداخته شده و به نمونه‌هاي موفق به‌کارگيري لينوکس در استراليا اشاره شده است.
در استراليا لينوکس عموميت دارد، اما برخي مصرف‌کنندگان در خريد خدمات پشتيباني با کندي عمل مي‌کنند.
اگرچه به گفته برخي از صنايع داخلي استراليا لينوكس سهم اندکي از بازار IT اين كشور دارد، اما گاهي اوقات سنجش کم و کيف نفوذ لينوكس در اين‌منطقه دشوار به نظر مي‌رسد.
گوردن‌هابارد مسوول مالي گروه كاربران يونيكس در استراليا و مدير شرکت Custom Technology Australia Pty که در زمينه سيستم‌عامل‌هاي يونيکس و لينوکس فعاليت مي‌کند و به تشويق مردم در استفاده از سيستم‌هاي باز (Open Systems) مي‌پردازد، مي‌گويد: شركت‌هاي استراليايي ميل و رغبت كمتري براي خريدن Enterprise Linux به‌نسبت شركت‌هاي ‌امريكايي نشان مي‌دهند كه شايد دليل‌آن، گرايش شرکت‌هاي استراليايي به کوچک‌تر ماندن ابعاد کسب‌وکارشان باشد.
استيومك ويرتر (Steve McWhirter) نايب رييس نمايندگي «ردهت» در منطقه آسياي جنوب‌شرقي نيز تعداد مشتريان ردهت در استراليا را كمتر از 1200 مورد برآورد مي‌كند. به‌گفته وي اصولا به‌طوركلي، تعجب‌برانگيز است وقتي كه مشتريان مي‌گويند كه في‌المثل 60 سرور دارند، اما بعد از برگزاري جلسات توجيهي متعدد مي‌گويند نيازي به بستن قرارداد نگهداري نمي‌بينند.
براساس گزارش IDC اكثر شركت‌هايي که خارج از حوزه صنايع خدمات مالي در استراليا قراردارند، لينوكس را روي سرورهاي خود اجرا كرده‌اند. بخش‌عمومي ‌نيز مشوق استفاده از نرم‌افزارهاي اوپن‌سورس است و تعدادي از دپارتمان‌هاي دولتي سكوي اوپن‌سورس را انتخاب كرده‌اند. اما ميل به كارگيري لينوكس در استراليا همچنان پايين است.
حركت به تنهايي
گروه OPSM، يك فروشگاه زنجيره‌اي محصولات مخصوص بينايي (عينک، لنز و. . . ) ساخت چين در شهر سيدني که از اقبال عمومي ‌برخوردار است، يکي از مشتريان لينوکس در اين شهر است. OPSM که امسال توسط يک شرکت ايتاليايي به نام Luxottica Group SpA خريده‌شد، در حدود سه‌سال پيش سيستم قديمي ‌اما حياتيِ واحد پشتيباني را در مركز‌داده‌هاي (Data Center) اين شرکت به روي نسخه آزاد توزيع ردهت لينوكس منتقل کرد. الكس‌چيشولم، مدير IT گروه OPSM مي‌گويد: ما درحد خوبي از مهارت‌هاي سيستم‌عامل‌هاي مبتني‌بر يونيكس بوديم و مشاهده كرديم كه لينوکس نيز يك سيستم‌عامل شبيه يونيكس است. در مقايسه با انتخاب لينوكس اگر مي‌خواستيم به‌سوي سيستم‌عامل مايكروسافت برويم چالش‌هاي بيشتري پيش‌روي ما بود.
به گفته او، كارمندان IT شركت در زمينه دانلود، تست و به روزرساني سيستم‌ها در سطح‌خوبي فعال هستند و در مواجهه با يك مشكل كه به‌رفع آن آگاه نباشند، با مطالعه به اصلاح مشكل خواهند رسيد.
وي توضيح مي‌دهد: اگر مشكلي به وجود آيد، کافي است يكي از كارمندان مامور يافتن جواب شود و سوال خود را در يکي از محافل آنلاين مربوط به لينوکس مطرح کند، آنگاه ديري نمي‌گذرد که پاسخ‌هاي مردم از سراسر جهان و معمولا نيمه‌هاي شب فرا مي‌رسند.
تجربه ديتا سنتر OPSM آنچنان موفقيت آميز بوده که از آن زمان تاکنون سرور لينوکس ردهت در سيستم‌هاي پايانه‌هاي فروش در 540 فروشگاه کوچک وابسته به اين مجموعه برپا شده است. سال گذشته OPSM براي انعقاد يک قرارداد پشتيباني لينوكس شامل به روزرساني بسته‌هاي سيستم‌عامل و اقدامات پيشگيرانه‌حفاظتي، اقدام کرد و در نهايت Novell SUSE Linux را به دليل وجود محصولات متنوع اين شركت و كاستن از تعداد پشتيبان‌هاي يك سيستم برگزيد.
ويويان ترو (Vivian Tero)، يک تحليلگر IDC در سنگاپور مي‌گويد: هرچند شاهد گسترش استفاده از لينوكس به‌عنوان سرور در شركت‌هاي خصوصي و بخش‌هاي دولتي مستقل هستيم اما نرخ نفوذ اين سيستم به‌صورت واقعي كند است. لينوكس به‌طورمتوسط، بر روي كمتر از 25 درصد سرورهايي كه مشاهد شده، اجرا مي‌شود و اين سرورها بيش‌تر متعلق به مخابرات و رسانه‌ها و فروشگاه‌هاي بزرگ صنعت استراليا است.
تلاش‌هاي دولت
اگر دولت حوزه سياستگذاري‌ها را در دست داشته باشد مي‌تواند براي تغيير اين روند برنامه‌هاي خود را آغاز كند. دفتر مديريت‌ اطلاعات دولت ‌استراليا (AGIMO) در‌ماه آوريل يك جزوه 62 صفحه‌اي به نام “ راهنماي نرم‌افزارهاي اوپن‌سورس” منتشر کرد. هدف از انتشار اين راهنما آموزش و تشويق نهادهاي دولتي به انديشيدن فراتر از چارچوب‌هاي سنتي هنگام خريداري فناوري‌هاي جديد بوده است.
سناتور اريک آبتز وزير ويژه کشور و مدير دفتر AGIMO مي‌گويد: انتخاب راهكارهاي تجاري (Proprietary Solutions) مشخص و شناخته شده نوعي آسودگي خيال را به‌دنبال داشت كه گويي افراد با انتخاب نام‌هاي بزرگ مي‌خواهند پشت آنها پنهان شوند. آنچه که ما از دپارتمان‌هاي مختلف مي‌خواهيم انجام دهند اين است که هنگام انتخاب محصول به تناسب ميان کارآيي و هزينه به‌کارگيري آن بينديشند و راهکارهاي اوپن‌سورس را به عنوان يک گزينه ناديده نگيرند.
منظور سناتور آبتز اين است که مديران دولتي که مامور خريد محصولات و راهکارهاي IT براي يک سازمان هستند فکر مي‌کنند همين که بروند از يک شرکت بزرگ که نامش سر زبان‌هاست (مانند مايکروسافت يا آي‌بي‌ام) محصول بخرند مي‌توانند در صورت بروز هرگونه مشکلي در کارآيي آن سيستم، از خود سلب مسووليت کنند و به اين ترتيب خودشان را پشت اعتبار نام شرکت‌هاي بزرگ پنهان کنند. بنابراين به نظر آبتز اين افراد دنبال عافيت طلبي هستند و مي‌خواهند کار خودشان را با انتخاب نام‌هاي بزرگ آسان کنند.
به نظر آبتز اگر يک نهاد دولتي پس از بررسي دقيق تمام آلترناتيوهاي اوپن‌سورس، خريد يک محصول تجاري را صلاح ديد، کار اشتباهي انجام نداده است (چنانکه يکي از دپارتمان‌ها اين کار را کرده بود). به‌طور کلي AGIMO در استراليا در وضعيتي است که حتي قدرت ندارد دپارتمان‌هاي دولتي را ملزم به درنظرگرفتن نرم‌افزارهاي اوپن سورس کند. اما آبتز مي‌گويد كه اين نهادها بايد قبل از اينکه بخواهند به بازار بروند و ببينند چه محصولاتي موجود است، درباره اين موضوع که بهترين راه حل يک مساله و پاسخ به يک نياز چيست، خوب بينديشند.
در حال حاضر تعدادي از نهادهاي دولتي استراليا به‌صورت پراکنده از سيستم‌عامل لينوکس استفاده مي‌کنند كه از جمله مي‌توان به دپارتمان امور بازنشستگان ارتش (DVA) اشاره کرد. اداره DVA سه هزار کاربر (End user) دارد که از سرويس فايل و پرينت Samba که مبتني بر لينوکس است، استفاده مي‌کنند. اين سرويس روي يک IBM z900 mainframe برپا شده است.
باب هي (Bob Hay)، مدير فناوري اطلاعات در DVA که در شهر کانبرا مستقر است، مي‌گويد: تصميم به کنار گذاشتن سيستم‌عامل ويندوز سه سال پيش و زماني که موعد تجديد قرارداد برون‌سپاري امور IT سازمان فرارسيد، گرفته شد. اين دپارتمان کارهاي خود را به IBM Global Services سپرده بود. هي مي‌گويد: ما به دليل کارآيي (Performance) و هزينه کم استفاده از ترکيب لينوکس/سامبا به استفاده از آن علاقه‌مند شديم.
او اضافه مي‌کند: همه چيز در ارزش‌هاي اقتصادي و چگونگي هزينه‌ها خلاصه مي‌شود. ما همچنان چشممان به روي ساير آلترناتيوهاي موجود در بازار باز است. نگاه ما به لينوکس يک نگاه متعصبانه نيست بلکه يک رويکرد عملگرايانه است.
در سطح ملي، يکي از مهم‌ترين برنامه‌ها و ابتکارهايي که در زمينه منبع باز مورد توجه افکار عمومي‌است، در نيو ساوت ولز دنبال مي‌شود. دولت اخيرا اعلام کرد که يک قرارداد دوساله با گروهي از فراهم‌کنندگان لينوکس منعقد کرده‌است که طي آن نهادهاي عمومي ‌قادرخواهند بود همه نيازهاي خود در اين زمينه را از نرم‌افزار، آموزش، خدمات يکپارچه‌سازي سيستم‌ها و پشتيباني در قالب توافقات و قيمت‌هايي که در قرارداد آمده‌است، تامين کنند.
اليزابت گوردون ورنر، مدير پروژه‌هاي استراتژيک در دفتر دولتي مديريت فناوري اطلاعات که بخشي از دپارتمان بازرگاني نيو ساوت ولز محسوب مي‌شود، مي‌گويد: تقاضا براي تشکل يک گروه از فراهم‌کنندگان لينوکس در اصل از سوي تعدادي از نهادهاي دولتي مطرح شد، اما يک هيات داوري نيز تشکيل شده است تا درباره اين موضوع که چنين قراردادي تا چه اندازه توانسته‌است در پيشبرد و پذيرش لينوکس در جامعه موثر واقع شود، به قضاوت بنشيند.
تلاش‌هاي مردمي
با وجود اين، لينوکس در حال گسترش به دوردست‌ترين نواحي استراليا نيز هست. ايالت Broome، يک ناحيه ساحلي کم جمعيت در شمال غربي کشور، نشان مي‌دهد که چگونه سيستم‌عامل اوپن‌سورس نگاه‌ها را به سوي خود جلب کرده است و تلاش‌هايي را از پايين به بالا، يعني از سطح مردمي ‌به سطوح بالاتر هرم سياسي، برانگيخته‌است.
کمپل کرس‌ويک، يکي از پشتيبانان محلي لينوکس در اين منطقه است که استفاده از فناوري را از ده سال پيش آغاز کرده است. او در آموزشگاه فني محلي تدريس مي‌کند و براي دانشجويان سرور لينوکس نصب کرده است. به فاصله کوتاهي بعد از اين، کرس‌ويک به مدير IT منطقه تبديل شد. او يک کامپيوتر قديمي ‌پنتيوم را که بدون استفاده به کناري افتاده بود دوباره احيا کرد و روي آن يک سرويس وب و ايميل براي 100 نفر از کارمندان دولت برپا کرد. اين ايالت اخيرا يک سرويس پشتيباني از شرکت ردهت خريده است.
کرس‌ويک توانست بزرگ‌ترين فروشنده نرم‌افزار در ايالت Broome، يعني IT Vision Australia Pty را که 2000 کيلومتر آن طرف‌تر، در نزديکي Perth مستقر است، متقاعد کند که سيستم‌هاي نرم‌افزاري اصلي خود را از روي يونيکس به روي لينوکس منتقل کند. او مي‌گويد از آن زمان، به‌طور مداوم از همقطاران دولتي‌اش استعلام‌هايي درباره انتخاب لينوکس دريافت مي‌کند، هرچند که تاکنون تنها دو مورد از 125 نهاد دولتي که مشتري اين شرکت هستند، لينوکس را در محل خود برپا کرده‌اند.
مارتين بل، مدير توسعه کسب‌وکار در شرکت IT Vision مي‌گويد: من حدس مي‌زنم عقيده همه ما اين باشد که همين‌طور که زمان جلو مي‌رود، احتمال اينکه لينوکس به گزينه اصلي مشتريان‌مان تبديل شود بيش‌تر مي‌شود