اخبار داخلی فناوری اطلاعات روزنامه‌اي براي مگس پراندن

فناوران , پنجشنبه 27 ارديبهشت 1386

روزنامه‌اي براي مگس پراندن

سه تجربه موفق روزنامه‌نگاري آنلاين در ايران شامل جام جم آنلاين ، همشهري آنلاين و شرق آنلاين حكايت از اقبال بخشي از روزنامه خوانان حرفه‌اي سنتي به نشريات الكترونيكي دارد.

یادداشت آنلاین-در يك‌سالي كه از تاسيس و انتشار "فناوران" به مثابه نخستين و تنها روزنامه فناوري اطلاعات و ارتباطات ايران مي‌گذرد، همكاران و دوستان جوان و پرشور و شعورم اين پرسش توام با دغدغه را با ما به عنوان نسل پيشين روزنامه‌نگاران مملكت در ميان مي‌گذارند: "با وجود رشد شتاب‌آلود روزنامه‌نگاري الكترونيكي در دنيا و توجه روز‌افزون توليد‌كنندگان خبر و نيز مصرف‌كنندگان اطلاعات به سايبر ژورناليسم، شما چرا و چه اندازه به ماندگاري روزنامه‌نگاري سنتي و ادامه حيات نشريات چاپي اميد داريد كه عمر و توان خود را صرف گسترش اين شكل قديمي اطلاع‌رساني مي‌كنيد؟"
اين دوستان جوان با ذكر دلايلي بر اين باور پاي مي‌فشارند كه عمر روزنامه‌نگاري سنتي به سر آمده و در زماني نه چندان دير طومار نشريات چاپي درهم خواهد پيچيد:

1- هزينه انتشار نشريات الكترونيكي به مراتب كم‌تر از نشريات كاغذي است و در عمل هزينه كاغذ، چاپ و توزيع از گردونه توليد حذف مي‌شود.
2-دسترسي به نشريات اينترنتي بسيار سهل‌تر از خريد و خواندن روزنامه‌هاي سنتي است. گر چه در سايبر ژورناليسم نيز از كلمه بهره گرفته مي‌شود، با اين حال مخاطب مي‌تواند به جاي خواندن يك گزارش يا مصاحبه به صداي آن گوش دهد يا فيلم آن را تماشا نمايد و اين اختيار را دارد كه برخلاف راديو و تلويزيون، در زمان دلخواهش به آن مراجعه كند و قابليت‌هاي جست‌وجو، انتخاب و كپي‌ مطالب در فضاي ديجيتال را به خدمت گيرد.
3- روزنامه‌نگاري سايبر جرياني 24 ساعته و بي‌وقفه است. خبرنگاران سايبر 24 ساعته و در هر مكان درگير توليد، تكميل و انتشار خبر خود هستند و محدوديت زماني براي آغاز،‌ انجام و تحويل توليد خود ندارند.
4- سايبر ژورناليسم انحصار خبر و اطلاع‌رساني را در هم شكسته است، به نحوي كه مخاطبان رسانه‌هاي گروهي كه پيش از اين در ارتباطي يك سويه تنها دريافت‌كنندگان اطلاعات بودند،‌با توجه به ماهيت اشتراك‌پذيري اينترنت، اينك امكان مشاركت و اعمال نظر در فرآيند توليد و انتشار خبر را يافته‌اند.
5- سه تجربه موفق روزنامه‌نگاري آنلاين در ايران شامل جام جم آنلاين ، همشهري آنلاين و شرق آنلاين حكايت از اقبال بخشي از روزنامه خوانان حرفه‌اي سنتي به نشريات الكترونيكي دارد.
همچنين اشكال ديگر خبرنگاري اينترنتي مثل وبلاگ‌ها، پادكست‌ها، روزنت‌ها و خبرگزاري‌ها نشانه رشد روز‌افزون سايبر ژورناليسم در ايران است. مي‌گويند هم‌اكنون در كشور ما يك و نيم ميليون وبلاگ به ثبت رسيده كه 120 هزار آن فعال است. مي‌گويند بيش از 300 وب سايت خبري و 15 خبرگزاري آنلاين فعال داريم و 80 متقاضي دريافت مجوز خبرگزاري هم در نوبت ايستاده‌اند.
با احترام و تجليل از دوستان و همكاران جوان پرسشگري كه دغدغه منسوخ شدن روزنامه‌نگاري سنتي و تعطيلي روزنامه‌ها و نشريات چاپي به دليل هجوم روزنامه‌نگاري اينترنتي را دارند، با اين توضيحات مي‌توان قول داد كه نه تنها در آينده نزديك ودور، بلكه تا آخر الزمان، نشريات چاپي به دليل گسترش نشريات اينترنتي عرصه اطلاع‌رساني را خالي نخواهند كرد:

1- اين نگراني كه با ورود روزنامه‌نگاري سايبر، نسل روزنامه‌نگاري سنتي منقرض خواهد شد، برگرفته از ديدگاهي است كه با ورود هر تكنولوژي جديد عمر شيوه‌هاي قديمي خواه ناخواه به پايان مي‌رسد. در حالي كه تجربه تاريخي ورود راديو، تلويزيون، ماهواره و تجهيزات مدرن‌تر به عرصه اطلاع‌رساني نشان داد كه هيچ‌كدام به حذف ديگري منجر نشد و هر نو‌رسيده‌اي در كنار قبلي‌ها جايگاه و كاركرد و مخاطب خود را يافت و ماند.
همچنان كه ماشين‌هاي تمام خودكار وديجيتال ظرفشويي درخانه‌ها و رستوران‌ها هرگز تمام و كمال جايگزين دستان پرطاقت و پرمحبت همسران و كارگران آشپزخانه‌ها نشد.
2- اساس‌كار روزنامه‌نگاري آنلاين ارايه لحظه‌به لحظه خبرهاي فوري و كوتاه است،‌ در حالي كه در روزنامه‌نگاري كاغذي قاعدتا خبرها تحليل، تفسير و واكاوي مي‌شود كه اين‌گونه اطلاع‌رساني مشتريان پر‌و‌پا قرص و هميشگي خود را دارد.
3- در كشور ما فعلا امكان‌دسترسي اقشار مختلف جامعه به روز‌نامه چاپي بيش‌تر است و رشد و فراگيري روزنامه‌نگاري آنلاين نيز بستگي به ميزان سواد الكترونيكي جامعه دارد كه آنهم منوط به رشد و بالندگي نشريات چاپي است.
4- آموزش روزنامه‌نگاري در در دانشگاه‌هاي ما فعلا كاملا سنتي است و با روش‌هاي به روز دنيا تناسبي ندارد. به عبارتي در كنار آموزش‌ روزنامه‌نگاري سنتي، كوشش درخوري براي ورود دانشجويان روزنامه‌نگاري به فضاي نوين و عرصه ديجيتال توليد خبر به عمل نمي‌آيد و در واقع به جز برخي استادان بزرگوار كه خودانگيخته دانشجويان را در زمينه سايبر ژورناليسم آموزش مي‌دهند، مواد درسي نظام‌مندي در اين مورد تدوين نشده است.
5- و بالاخره، مهم‌ترين دليل ماندگاري روزنامه‌هاي كاغذي‌ علي‌رغم گسترش روز‌افزون روزنامه‌هاي اينترنتي، همان است كه مدير گروه نشريات لوموند آقاي Jean-Marie Colombani مي‌گويد: از روزنامه كاغذي كاري برمي‌آيد كه هرگز از روزنامه الكترونيكي ساخته نيست. باور كنيد اين يك كار فقط و فقط از يك روزنامه كاغذي لوله شده برمي‌آيد؛ پراندن و كشتن حشرات و مگس‌هاي مزاحم، مزاحم بشريت، آزادي و توسعه، باوركنيد با هيچ‌ كامپيوتري نمي‌شود مگس پراند يا آن را كشت. پس خيالتان آسوده باشد تا مگس مزاحم در دنيا وجود دارد، روزنامه كاغذي هم بايد باشد.